متن سخنرانی جلالتمآب پروفیسور محمد همایون قیومی سرپرست وزارت مالیه و مشاور ارشد مقام عالی ریاست جمهوری اسلامی افغانستان حضـور اعضای محترم ولسی جرگه در رابطه به مسودۀ بودجۀ ملی سال 1399

متن سخنرانی جلالتمآب  پروفیسور محمد همایون قیومی  سرپرست وزارت مالیه و مشاور ارشد مقام عالی ریاست جمهوری اسلامی افغانستان حضـور اعضای محترم ولسی جرگه در رابطه به مسودۀ بودجۀ ملی سال  1399 مالی
      
بسم الله الرحمن الرحیم د ولسي جرګې جناب رئیس صاحب، په پا رلماني چارو کې د دولت 
شاغلی وزیر/ معین 
صاحب، د اداري هیئت محترمو اعضاؤو او ټولو معززو وکیل صاحبانو؛ السلام علیکم و رحمت الله و برکاته؛ تر هر څه د مخه د ولسي جرګې قدرمنو غړو له حمایت او په خاصه توګه د تیر مالي کال د قطعیې د تأیید په برخه کې ستاسو له همکارۍ مننه او قدردانی کوم؛ خوښ یم چې د اساسي ) مادې پر بنسټ یو ځل بیا د ولسي جرګې عمومي جلسه کې اشتراک ۹۸ قانون د اته نویمې (  (دیارلس سوه نهه ن وي یم )مالي کال ملي بودجه د ولسی جرګې محترم ۱۳۹۹ کوم او د مجلس ته وړاندې کوم. د ملت معززو استازو؛ د دیارلس سوه نهه ن وي یم مالي کال د ب ودیجې سند په داسې حال کې ستاسو حضور ته   مالي کال کې یو شمیر مهمې لاسته را وړنې ترلاسه کړې او ۱۳۹۸ موږ په ، وړاندې کېږي چې وروسته به یې تفصیلي جزئیات ستاسې حضور ته وړاندې کړم. د افغانستان حکومت د عامه مالي چارو په برخه کې شفافیت او حساب ورکولو ته متعهد دی او د ملي منابعو مؤثر مدیریت زموږ له هغو مهمو مسؤلیتونو څخه دی چې حکومت په جدی توګه ورته پاملرنه لري. د حکومت لخوا راټول شوي عواید او د بین المللي شریکانو لخوا مالي مرستې، د افغانستان د خلکو هغه منابع دي چې حکومت یې باید د اساسي مسؤولیت په توګه په پوره امانت دارۍ، شفافیت او مؤثریت سره  په هغو برخو کې مصرف کړي چې زموږ خلکو ته تر ټولو ډیره ګټه ورسوي.   نمایندگان معزز ملت؛  

      امور مالی و مصارف عامه از بخش عمده ای از پروسه های حکومتداری دولت افغانستان بوده است که از تاسیس حکومت مؤقت تا اکنون، با پشت سرگذاشتن مراحل متعدد انکشاف سیر تکامل خویش را طی نموده است. با توجه به سند بودجۀ سال های قبل باید تذکر داد که همه ساله در ترتیب این سند مهم حکومتداری  بدینسو 1397 طور سالانه بهبود قابل ملاحظه بعمل آمده است. با آنهم بیشترین اصلاحات از سال عملی گردیده که از لحاظ محتوا و کیفیت سند بودجه را نسبت به سالیان قبل کاملاً متحول ساخته است.   نیز در راستای حفظ اصلاحات سال های قبل و ادامۀ آن ترتیب و تدوین گردیده است. 1399 بودجۀ این سند با کیفیت بهتر و در مطابقت با معیار های پذیرفته شدۀ جهانی ترتیب گردیده است.   یک بودجۀ واحد ملی را که در آن معلومات مفصل در مورد منابع تمویل و مصارف درج ،حکومت با حفظ مزایای روش های قبلی و به شیوه جدید در مطابقت با معیارهای احصائیه مالی ،گردیده ) و طبقه بندی وظایف ادارات دولتی ترتیب نموده و اینک حضور شما نمایندگان GFSحکومت ( محترم ملت پیشکش می گردد.  چارچوب میان ، در روشنایی قانون امور مالی و مصارف عامه1399 مسودۀ بودجۀ ملی سال مالی مدت مصارف را نیز ارائه می نماید که بر اساس پیش بینی های واقعبینانه و معیاری ترتیب و پیشکش گردیده است.   مشتمل بر شرح خطرات مالی نیز بوده که به اعتبار این سند ملی می 1399 بودجۀ ،علاوه بر آن افزاید. روی همین ملحوظ حکومت همواره در تلاش است تا به حفظ ثبات و پایداری مالی نایل آید و از سوی دیگر بودجۀ ملی ما، باید بر اساس پالیسی خودکفائی حکومت و با درنظرداشت منابع و امکانات مالی خود ما تمویل گردد تا از وابستگی به کمک های خارجی رهایی یابیم. 

        در راستای انتقال مسئولیت تمویل سکتور 1398 در این بخش می توانیم از اقداماتی که در سال امنیتی و همچنان تمویل قسمت بیشتر مصارف انتخابات برای نخستین بار در کشور اتخاذ گردیده، یاد آوری نمائیم. وکلای معزز ملت!  یک سال بسیار متفاوت و پر چالش بود، لذا ما نه تنها با چالش ها 1398 از آنجائیکه سال مالی مقابله نمودیم بلکه به تحقق یک سلسله اهداف و اصلاحات نیز نایل آمدیم که با وجود تمام فشارها   ما روند اصلاحات را ادامه دادیم و دستاورد های نیز در این زمینه داشته ایم. ،و مشکلات طور مختصر حضور 1398 بناءً میخواهم از عمده ترین دستاوردهای کسب شده طی سال مالی شما یادآوری نمایم: اصلاحات اقتصادی و مالی حکومت افغانستان تحت برنامۀ تمدید تسهیلات اعتباری (EFC)  توانستیم که ، طبق تعهداتی که در راستای اصلاحات مالی و اقتصادی با مردم شریف افغانستان داشتیم در هجده سال گذشته برای نخستین بار برنامه اصلاحات مالی و اقتصادی را طی شش دور ارزیابی با صندوق بین المللی پول، به پایۀ اکمال برسانیم.  )مورخ EFCاصلاحات اقتصادی و مالی حکومت افغانستان تحت برنامه تمدید تسهیلات اعتباری ( ) مورد تایید قرار گرفت. IMF قوس سال جاری از طرف بورد اجرائیوی صندوق بین المللی پول ( ۲۸ در این بررسی شاخص های حکومت افغانستان در بخش های ذیل مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت.   اصلاحات اقتصادی؛   مدیریت و اصلاح سکتور مالی؛ 

       اصلاحات در سکتور بانکی؛  جمع آوری عواید ملی؛  مدیریت مؤثر اقتصادی بزرگ؛  رشد اقتصادی؛  مبارزه علیه فساد اداری؛  دستیابی به پیشرفت در شرایط چالش برانگیز؛ در نتیجه هیئت صندوق بین المللی پول از پیشرفت های افغانستان در اجرای شاخص های متذکره تحت برنامه تسهیلات اعتباری اظهار رضایت نمودند و افغانستان توانسته است شاخص های مورد نظر را در شرایط چالش بر انگیز و دشوار کنونی مؤفقانه به پایه اکمال برساند.  با تطبیق این اصلاحات، اعتبار افغانستان نزد جامعۀ بین المللی بالا رفته و تمویل کننده گان ما کمک های شان را به این کشور تداوم می بخشند. در صورت عدم تطبیق شاخص های فوق، افغانستان نمی توانست ثبات مالی و اعتبار خویش را نزد تمویل کننده گان حفظ نماید.   میلیون دالر امریکایی را از سوی ۲.۶ اکنون با تکمیل مؤفقانه هر دوره افغانستان می تواند که مبلغ صندوق متذکره به دست بیاورد .در مجموع افغانستان بعد از تکمیل شش دور ارزیابی موفقانه  . میلیون دالر امریکایی را به دست بیاورد ۴۴.۴ توانسته است که مبلغ ،اصلاحات علاوه بر این، دستاوردهای وزارت مالیه در عمده ترین استقامت های کاری این وزارت قرار ذیل می باشد:  ۱۸۸ مالی، در سند بودجه ملی جمع آوری مبلغ ۱۳۹۸ . جمع آوری عواید ملی: در سال I میلیارد افغانی هدف تعیین گردیده بود که الی اخیر سال دیروز که آخرین روز سال مالی  میلیارد افغانی جمع آوری نماییم که این رقم در مقایسه ۲۰۹ بود، توانستیم که بیش از 1398  میلیارد افغانی افزایش را نشان می دهد ۲۱به هدف تعیین شده 

      میلیارد افغانی ۹۹این درحالیست که چهار سال قبل مجموع عوائد جمع آوری شدۀ ما مبلغ  در صد را نشان می دهد.  از جمله عواید جمع آوری شده، ۱۱۰بوده و رقم کنونی، افزایش  میلیارد افغانی از بخش عواید مالیاتی و غیر ۱۲۹ میلیارد آن از بخش گمرکات و ۸۰مبلغ مالیاتی بدست آمده است. افزایش در عواید ملی ما در شرایط چالش بر انگیز انتخابات، تظاهرات در چندین ولایت و موضوعات ناشی از آن یک گام مثبت در راستای ثبات مالی کشور به شمار می رود، زیرا ما توانستیم که در یک اوضاع دشوار عواید ملی را بشکل بهتر مدیریت نموده و بیشتر از هدف تعیین شده جمع آوری نمودیم.   ۱۳۹۸  فیصد در سال ۳ فیصد به ۱.۳ .  ثبات مالی و رشد اقتصادی: رشد اقتصادی افغانستان از II . فیصد افزایش یابد ۳.۴ افزایش یافته است؛ پیشبینی می گردد  که این رشد  در سال آینده به . تطبیق اصلاحات، مبارزه علیه فساد و سیستم سازی: اصلاحات گسترده ای در منابع عوایدی III و سائر ادارات مربوطه تطبیق گردیده است، وزارت مالیه ضمن تمرکز بالای سیستم سازی،  افراد دخیل در فساد را از وظایف سبکدوش و به ارگان های عدلی و قضائی معرفی نموده است. .   ثبت دارائی ها: حکومت افغانستان به منظور کاهش فساد اداری و افزایش شفافیت دارائی IV های کارمندان ادارات عوایدی را ثبت نموده است.  حکومت اصلاحات ۱۳۹۸ : در سال مالی ۱۳۹۸ . اصلاحات در ترتیب بودجۀ ملی سال مالی V ۱۳۹۸ قابل ملاحظه را در ترتیب و ارایه بودجه ملی روی دست گرفته است. بودجۀ ملی معلومات بیشتر و بهتر را در مورد تخصیص منابع در سکتورهای مختلف و عواید داخلی و خارجی، به  صورت تفصیلی در مطابقت با معیار های بین المللی ارایه می نماید. 

       شفاف، پاسخگو و با اعتبار بوده و بادرنظرداشت واقعیت های جامعه، ۱۳۹۸ بودجۀ ملی سال مؤثریت، امکانات مالی، تطبیق چارچوب معتبر مصارف، اولویت های حکومت و معیار های بین المللی ترتیب گردیده است.  اصلاحات بودجوی ما باعث گردید که مصرف بودجۀ انکشافی به سطح حکومت به طور  فیصد بود؛ 93قابل ملاحظه افزایش یابد. سال گذشته بودجۀ انکشافی ما به سطح حکومت  فیصد به مصرف ۹۴ ولی خوشبختانه امسال توانستیم که بودجه انکشافی خویش را حدود برسانیم. مصرف بودجه انکشافی به سطح حکومت حکومت افغانستان خود را به مردم حسابده و جوابگو می داند. اصل حسابدهی ایجاب می نماید که حکومت بودجۀ ملی را مطابق به نیامندی ها و اولویت های انکشافی کشور ترتیب نموده و بودجۀ ملی را در آن ساحاتی اختصاص دهد که بیشترین مؤثریت را داشته باشد.  ) فیصد۹۴ ( میلیارد افغانی که ۱۳۹  توانسته است  که بیش از ۱۳۹۸ حکومت در سال مالی بودجۀ انکشافی را احتوا می نماید، به مصرف برساند، در سال گذشته حکومت توانسته بود  میلیارد افغانی بودجه انکشافی را به مصرف برساند و رقم فعلی نسبت به 126 که در حدود   میلیارد افغانی افزایش را نشان می دهد. 13سال قبلی مؤثریت و مثمریت آن را نیز بالا ببریم.  ، ما سعی نموده ایم تا ضمن افزایش مصرف بودجه انکشافی درصد بودجه ۴۰ این در حالی است که در سال های قبل حکومت به مشکل می توانست که بیشتر از انکشافی را به مصرف برساند . 
  یک تعداد فعالیت های جدید روی دست گرفته 1399 در ترتیب بودجۀ سال مالی شده که عمده ترین آن قرار ذیل میباشند:   

        میلیارد افغانی با در نظر داشتتت میزان فقر و نفوس  4 طرح توازن ولایتی- در این طرح مبلغ  هر ولایت تنظیم گردیده است؛   صندوق مساعدت برای معلولین؛   وجوه تشویقی برای ولسوالان؛  پروژه های مدیریت آبی (مانند انتقال آب اشامیدنی به شهر کابل از دریای پنجشیر، تغذیه      آب زیر زمینی شتتهر کابل، اعمار چک دم ها)، که مستتتقیماً در رفع مشتتکلات مردم ممد   واقع می گردد؛   پروژۀ سیستم نظارت کیفیت هوای شهر کابل؛   کیلو متر سرک حلقوی از نادر شاه کوت الی  بندر غلام خان؛ 22 اعمار   طرح نشخوار کننده گان؛     طرح زنجیره ارزش شکر پاره؛   پروژۀ پسته ولسوالی انجیل؛   پروژۀ نباتات طبی؛     طرح تنظیم همه جانبه علفچر ها به اشتراک جوامع محلی؛   برنامۀ انکشاف باغداری؛   در نظر گرفتن وجوه هنگفت جهت استملاک زمین بمنظور تطبیق پروژه های بزرگ ملی. 

    1399 خلاصه مسودۀ بودجۀ ملی سال مالی وکیل صاحبان معزز! حکومت در نظر دارد تا از طریق سرمایه گذاری های مؤثر و تقویت سکتور خصوصی که باعث انکشاف اقتصاد میگردد، عواید داخلی را افزایش دهد .صعود سطح عواید داخلی در سال مالی  1399 فیصد بودجه سال مالی 48   میلیارد افغانی پیش بینی میگردد که حدود 208.9  به1399 را تمویل می نماید.    میلیارد 289  میلیارد افغانی منجمله 428  جمعاً مبلغ 1399 مجموع بودجۀ ملی برای سال مالی  میلیارد75 میلیارد اختیاری و 63(  میلیارد افغانی بودجۀ انکشافی 139 افغانی بودجۀ عادی و مبلغ . پیشبینی گردیده است ، آن غیر اختیاری) ،مصؤنیت و نظم عامه ، بخش های دفاع 1399 اولویت های حکومت در طرح بودجۀ سال مالی 24 معارف- فرهنگ و دین، تهیه مسکن و سازگاری اجتماع و حکومتداری که هرکدام به ترتیب    فیصد  مجموع بودجۀ ملی را به خود اختصاص میدهد. 8.7 فیصد و 8.9 ، فیصد12 ، فیصد14 ،فیصد بخش اعظم بودجۀ انکشافی برای چهار سکتور ( تهیه مسکن و سازگاری اجتماع، ترانسپورت و    انرژی و معادن، حکومتداری و خدمات عامه )اختصاص داده شده که بالترتیب بالغ بر ،مخابرات     میلیارد افغانی می گردد. 13.5  میلیارد 25.4  میلیارد، 25.7  میلیارد36.4 وکیل صاحبان محترم!  به استتاس واقعیت ها، منابع دستتت داشتتته و اولویت های حکومت تنظیم 1399 بودجۀ ستتال مالی گردیده استتت. در این بودجه توجه بیشتتتر روی بودجه انکشتتافی صتتورت گرفته که اگر با بودجه     درصتتدی را نشتتان میدهد.   این در  11 افزایش حدود ، مقایستته گردد 1398 شتتروع ستتال   مالی   در صد صرفه جویی صورت گرفته است. 3 حالیست که در بودجۀ عادی حدود 

     با در نظرداشت اوضاع سیاسی و اقتصادی      ، انتظار می رود بعد از گذشت دو ربع اول سال حکومت   اقدامات مفید جهت 1399درک بهتری از عواید و مصارف داشته و در بررسی وسط سال مالی       ه دفمند ستتتاختن بهتر مصتتتارف و استتتتفادۀ     مؤثر از منابع اتخاذ نماید. که البته در این امر حمایت         مجلسین شورای ملی را مانند سال های قبل خواهانیم . د ملت معززو استازو!  ملي بودجې مسوده چې د هېواد ، په دې توگه د افغانستان اسلامي جمهوریت د راتلونکی مالي کال اقتصادي دیدګاه، انکشافي پروګرامونه او د حکومت د راتلونکو څلورو کلونو مصارفاتي پلانونه احتواء کوي، د ولسی جرګې قدرمن رئیس صاحب او ټولو وکیل صاحبانو ته وړاندې کیږي.  هیله مندیم چی دا سند ستاسو له ارزیابۍ او تائید وروسته وکولای شی خپل ملت ته د خدمت وسیله وګرځي او د تطبیق په برکت یې د یو عادي افغان په ژوند کې د مثبت بدلون شاهدان اوسو. نور ستاسې قیمتي وخت نه نیسم، البته زمونږ تخنیکی همکاران او مربوطه مسئولین به ستاسو په خدمت کې وي څو د مسودې په هکله ستاسو سوالونو او پیشنهادونو ته ځواب ووایي او له مربوطه کمیسیونونو سره په جلساتو کې اشتراک وکړي.  بیا هم هر وخت چې د ولسي جرګې قدرمن غړي لازم وګڼي، زه به خپله ستاسو د سوالونو د ځواب لپاره په مربوطه جلساتو یا کمیسیونو کې اشتراک وکړم، او ستاسو د ارزښتناکو نظریاتو سره سم به د دغه سند په نهایي کولو کې اجراآت وکړو. 
 
له توجه څخه مو یوه دنیا مننه و منالله توفیق